Gnás An Ungtha Le Linn Aifrinn
Nuair atá an t-othar in ann dó, agus go háirithe nuair atá sé leis an gcomaoineach a ghlacadh, ní miste an ola a chur air le linn Aifrinn, san eaglais, nó, le cead an easpaig, in áit fheiliúnach i dteach an othair nó san ospidéal.
Nuair atá an ola le cur ar othar le linn Aifrinn, caitheann an sagart éidí bána agus léann sé Aifreann na n-easlán. Ar Dhomhnaigh na hAidbhinte, an Charghais agus na Cásca agus ar shollúntais, ar Chéadaoin an Luaithrigh agus ar dhálaigh na Seachtaine Móire, léitear Aifreann an lae, ach úsáidtear an leagan ar leith den bheannacht deiridh .
Tógtar léachtaí an Aifrinn as an Leicseanáir (V, Lgh. 261-3) nó as Gnás an Ungtha, mura gceapann an sagart go mbeadh sé níos fearr don othar agus do na daoine eile atá i láthair léachtaí eile a thoghadh.
Nuair nach bhfuil cead Aifreann na nEaslán a léamh, ní miste ceann amháin de na léachtaí le thoghadh astu siúd atá luaite thuas, ach amháin a linn Tréan na Cásca, Lá Nollag, ar an Eipeafáine, Deardaoin Deascabhála, Domhnach Cincíse, ar Fhéile Chorp Chríost agus ar shollúntas atá ina lá saoire fógartha.
Tar éis an tsoiscéil agus na seanmóra is ea a chuirtear an ola ar an othar.
a) Sa tseanmóir ba cheart don cheiliúraí a léiriú go dtráchtann an téacs naofa ar bhrí na heasláinte i stair an tslánaithe agus ar an ngrásta a leanann sacraimint an ungtha. Ba cheart dó cuimhneamh, áfach, ar an mbail atá ar an othar agus ar chúinsí na ndaoine eile atá i láthair.
b) Ba cheart tús a chur le ceiliúradh an ungtha leis an liodán, nó leis na lámha a leagan ar an othar más tar éis an ungtha a léitear an liodán nó Guí an Phobail. Beannaítear an ola ansin, má tá sé sin le déanamh. Mura bhfuil, deirtear urnaí an bhuíochais os cionn na hola. Ansin cuirtear an ola ar an othar.
c) Deirtear Guí an Phobail ansin murar léadh an liodán roimh an ungadh, agus ar deireadh thiar deirtear an urnaí tar éis an ungtha. Leantar ar aghaidh leis an Aifreann ansin agus tugtar na tabhartais chuig an altóir. Ní miste don othar agus don phobal ar fad an chomaoineach a ghlacadh faoin dá ghné.
CEILIÚRADH AN UNGTHA NUAIR ATÁ POBAL MÓR I LÁTHAIR
Ní miste an gnás seo thíos a usáid ar oilithreachtaí nó ag cruinnithe móra eile de chuid na deoise, na cathrach, an pharóiste nó chumann na n-easlán.
Ní miste an gnás céanna seo a usáid in ospidéil, má f heileann sin ar uaire.
Má tá an ola le cur ar a lán othar le chéile le cead an easpaig ní foláir don easpag nó dá f hear ionaid féachaint chuige go gcomhlíontar na forálacha go léir faoi dhisciplín an ungtha naofa, faoin ullmhúchán pastarálach agus faoin gceiliúradh liotúirgeach.
Más gá é, is é cúram an easpaig na sagairt a ainmniú chun an tsacraimint a bhronnadh.
Nuair atá ungadh na n-easlán le ceiliúradh i láthair pobail, ba cheart é sin a dhéanamh in eaglais nó in áit fheiliúnach éigin eile mar ar féidir leis na heasláin agus leis na daoine eile teacht le chéile go furasta.
Ba cheart ullmhúchán feiliúnach pastarálach a thabhairt do na heasláin atá leis an tsacraimint a ghlacadh, d’easláin eile agus do dhaoine slána a bheidh i láthair.
Ba cheart iad sin ar fad atá i láthair a spreagadh le páirt iomlán a ghlacadh sa cheiliúradh agus chuige sin ba cheart leas a bhaint as iomainn fheiliúnacha a spreagfadh iad chun guí in éineacht agus a léireodh lúcháir sin na cásca a bhaineann ó cheart leis an tsacraimint seo.
AN CEILIÚRADH LASMUIGH DEN AIFREANN
Othair a bhfuil an ola le cur orthu agus a dteastaíonn uathu a bhfaoistin a dhéanamh, ba cheart go ndéanfaidís é sin sula gceiliúrtar an t-ungadh.
Ag tús an ghnáis fáiltíonn an sagart roimh na heasláin. Ba cheart go léireofaí san fháiltiú sin an cúram a rinne Críost de na heasláin agus ionad na n-easlán i bpobal Dé.
Ní miste gnás na haithrí a cheiliúradh ansin.
Ceiliúrtar briathar Dé ansin. Ní miste léacht amháin nó tuilleadh as an mbíobla a léamh agus iomainn a rá. Ní miste na léachtaí a thoghadh astu sin a thugtar thíos, ach ní miste cinn eile a thoghadh dá bhfeilfidís níos fearr do na heasláin agus do na daoine eile atá i láthair. Tugtar seanmóir ansin, agus ina diaidh siúd ní miste do chách fanacht tamall ina dtost.
Cuirtear tús le ceiliúradh na sacraiminte leis an liodán nó leis na lámha a leagan ar na heasláin. Nuair atá foirmle an ungtha cloiste uair amháin ar a laghad acu sin atá i láthair, ní miste iomainn fheiliúnacha a rá fad atá an ola á cur ar na heasláin. Má deirtear Guí an Phobail tar éis an ungtha, cuirtear deireadh léi leis an urnaí tar éis an ungtha nó leis an bPaidir agus ní miste do chách í sin a chanadh.
Má tá níos mó ná aon sagart amháin i láthair, leagann gach sagart acu a lámha ar roinnt de na heasláin agus cuireann an ola orthu agus foirmle na sacraiminte á rá aige. Deir an príomhcheiliúraí na hurnaithe.
Tugtar an bheannacht roimh na deasghnátha deiridh agus ní miste deireadh a chur leis an gceiliúradh le hiomann cuí.
AN CEILIÚRADH LE LINN AIFRINN
Fáiltítear roimh na heasláin ag tús an Aifrinn tar éis an bheannaithe. Ceiliúrtar briathar Dé agus gnás an ungtha mar atá thuas.