An Chéad Léacht Íseáia 58:7-10
Ansin scallfaidh do sholas amach mar an maidneachan
Seo mar a deir an Tiarna:
Do chuid aráin a roinnt le lucht ocrais,dídean a thabhairt do bhochtáin gan teach gan treabh, éadach a chur ar an té a fheiceann tú nocht agus gan faillí a dhéanamh i do dhualgas i leith do mhuintire.Ansin scallfaidh do sholas amach mar an maidneachanagus is gearr go dtaga cneasú ar do chréachtaí.
Rachaidh d’fhíréantacht romhat amachagus glóir an Tiarna i do dhiaidh.Ansin, má ghlaonn tú, tabharfaidh an Tiarna freagra ort;nuair a scairtfidh tú, déarfaidh sé: “Seo anseo mé.”
Má dhíbríonn tú an leatrom as do chúrsaí,
bagairt na méire agus an chaint urchóideach,
má thugann tú do chuid aráin don ocrach
agus a sháith don duine dearóil,
éireoidh do sholas sa dorchadas
agus beidh do ghruaim ina loinnir mheán lae.
Salm le Freagra Sm 111
Freagra : Lonraíonn an dea-dhuine sa dorchacht do dhaoine cneasta.
1. Lonraíonn sé sa dorchacht do dhaoine cneasta:
is trócaireach é, is fial, is ionraic.
Bíonn an dea-dhuine carthanach airleacthach,
riarann sé a ghnó go ceart onórach. Freagra
2. Ní chorrófar an fíréan choíche:
mairfidh a chuimhne go brách na breithe.
Ní chuirfidh drochscéal eagla air;
is daingean a chroí, is e an Tiarna a dhóchas. Freagra
3. Is dílis daingean a chroí gan eagla;
feicfidh sé a naimhde agus iad á dtreascairt.
Dáileann sé a chuid go fial ar lueht an ghátair.
Maireann a fhéile go brách agus choíche. Freagra
An Dara Léacht 1 Coirintigh 15: 3-8. 11
Fad a bheinn in bhur measc gan aon ní eile a aithint ach Íosa Críost agus eisean arna chéasadh.
I dtaca liomsa, a bhráithre, nuair a tháinig mé chugaibh, níor tháinig mé ag fógairt [rúndiamhair] Dé le hardnós cainte ná eagna. Shocraigh mé i m’aigne fad a bheinn in bhur measc gan aon ní eile a aithint ach Íosa Críost agus eisean arna chéasadh. Is mé a bhí go lagbhríoch in bhur measc agus mé lán d’uamhan agus d’eagla. Agus ní ar bhriathra mealltacha na heagna daonna a bhí mo scéal agus m’fhógra ag brath ach ar fhoilsiú an Spioraid agus na cumhachta, i dtreo nach ar eagna dhaonna a bheadh bhur gcreideamhsa bunaithe ach ar chumhacht Dé.
Alleluia Véarsa Eo 10: 27
Alleluia, alleluia! Éisteann mo chaoirigh le mo ghlór, agus aithním iad, agus leanann siad mé. Alleluia!
An Soiscéal Matha 5: 13-16
Is sibhse solas an domhain
San am sin dúirt Íosa lena dheisceabail: “Is sibhse salann na talún. Ach má éiríonn an salann leamh, cad a dhéanfaidh goirt arís é? Níl tairbhe ann feasta chun rud ar bith, ach é a chaitheamh amach mar a ngabhfar de chosa ann.
Is sibhse solas an domhain. Cathair ar mhullach cnoic ní féidir í a cheilt. Ná ní lastar lampa chun é a chur faoi bhéal na peice, ach in airde ar an gcrann solais mar a dtugann sé solas dá mbíonn sa teach. Sibhse mar an gcéanna, bíodh bhur solas ag taitneamh os comhair daoine chun go bhfeicfidís bhur ndeaghníomhartha agus go nglóireoidís bhur nAthair atá ar neamh.
An Chéad Léacht Shíorach 15:15-20
Níor ordaigh sé d’aon duine ríamh bheith aindiaga.
Más áil leat é, is féidir duit na haitheanta a choimeád,
agus ort féin atá sé ag brath a bheith dílis.
Tá tine agus uisce curtha aige os do chomhair;
sín amach do lámh chuig cibé acu is rogha leat.
Tá an bás agus an bheatha os comhair an duine,
agus tabharfar dó cibé acu is mian leis.
Óir is fairsing í eagna an Tiarna;
Is mór í a chumhacht agus feiceann sé an uile ní.
Bíonn a shúile ar na daoine a bhfuil eagla orthu roimhe,
agus is eol dó gach beart dá ndéanann an duine.
Níor ordaigh sé d’aon duine riamh a bheith aindiaga,
ná níor thug sé cead d’aon duine riamh peaca a dhéanamh.
Salm le Freagra Sm 118
Freagra : Is aoibhinn dóibh siúd a chomhlíonann dlí an Tiarna.
I. Is aoibhinn dóibh siúd a bhfuil a slí gan locht,
a chomhlíonann dlí an Tiarna.
Is aoibhinn dóibh siúd a dhéanann de réir a thola,
a iarrann é óna gcroí go hiomlán. Freagra
2. Thug tú do phroiceapta
chun go gcomhlíonfaí iad go beacht.
Á, dá mbeadh mo slite socraithe go daingean
chun do reachtanna uile a choimeád. Freagra
3. Bí go maith le do ghiolla, go maire mé,
agus go gcoimeáda me do bhriathra.
Oscail mo shúile chun go bhfeice mé
íontais do dhlí. Freagra
4. Múin dom, a Thiarna, slí do reachtanna,
agus coimeádfaidh mé go beacht iad.
Déan mo theagasc chun do dhlí a chomhlíonadh
ionas go gcoimeádainn ó chroí é. Freagra
An Dara Léacht 1 Coirintigh 2:6-10
Cheap Dia an eagna roimh thús aimsire chun glóir a thabhairt dúinn.
A bhráithre, labhraimidne eagna i measc na muintire atá tagtha in inmhe, ach ní hí eagna an tsaoil seo í ná eagna lucht ceannais an tsaoil seo, dream atá ag imeacht as. Is í eagna rúnda Dé atá i gceist againne, an eagna a bhí folaithe ó dhaoine ach a bhí ceaptha ag Dia roimh thús aimsire chun glóir a thabhairt dúinne. Ní raibh fios na heagna seo ag duine ar bith de cheannairí an tsaoil seo mar dá mbeadh a fhios acu í ní chéasfaidís Tiarna na glóire ar an gcrois. Mar atá scríofa:
“Nithe nach bhfaca súil iad agus nár chuala cluas iad,
nithe nár smaoinigh an duine orthu ina aigne,
is iad atá ullamh ag Dia dóibh siúd a bheir grá dó.”
Is dúinne a nocht Dia [na nithe seo] le cabhair an Spioraid.
Scrúdaíonn an Spiorad gach uile ní, fiú duibheagáin Dé féin.
Alleluia Véarsa Eo 6: 63, 68
Alleluia, alleluia!agus chónaigh sé inár measc,an uile dhuine a ghlac é,go ndéanfaí clann Dé díobh
An Soiscéal Matha 5:17-37
Sin mar a dúradh leis na sinsir; ach is é seo a deirimse libh.
San am sin dúirt Íosa lena dheisceabail “Ná bígí ag ceapadh gur chun an dlí agus na fáithe a chur ar ceal a tháinig mé. Ní á gcur ar ceal a tháinig mé ach á gcur i gcrích.
“Chuala sibh go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná déan marú; agus má dhéanann duine marú beidh air freagairt ann don bhreithiúnas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhíonn i bhfeirg lena bhráthair, beidh air freagairt ann don bhreithiúnas, agus má deir aon duine lena bhráthair ‘Ceann baoth’, beidh air freagairt ann don tsainidrín; agus má deir sé ‘Amadán’ leis, beidh air freagairt ann i dtine ifrinn. Dá réir sin, má bhíonn tú ag tabhairt d’ofrála chun na haltóra agus go gcuimhneoidh tú ansin go bhfuil cúis ghearáin éigin ag do bhráthair ort, fág d’ofráil ansiúd os comhair na haltóra, imigh leat ar dtús agus déan síocháin le do bhráthair, agus tar ansin ag déanamh na hofrála. An duine a chúisíonn thú, tar chun réitigh leis gan mhoill agus tú ag gabháil na slí leis, le heagla go dtabharfadh fear do chúisithe suas don bhreitheamh thú, agus an breitheamh don phóilín, agus go gcuirfí i bpriosún thú. Deirim leat go fírinneach, ní thiocfaidh tú amach as sin go mbeidh an cianóigín deireanach díolta agat.
“Chuala sibh go ndúradh: ‘Ná déan adhaltranas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhreathnaíonn ar bhean le dúil inti, tá adhaltranas déanta aige léi cheana féin ina chroí. Más siocair pheaca duit do shúil dheas, srac amach í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná do chorp ar fad a chaitheamh isteach in ifreann. Agus más siocair pheaca duit do lámh dheas, gearr anuas í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná go rachadh do chorp ar fad isteach in ifreann.
“Dúradh fós: ‘Má scaoileann duine a bhean uaidh tugadh sé litir idirscartha di.’ Ach is é a deirimse libh, gach aon duine a scaoileann uaidh a bhean, taobh amuigh de chás an striapachais, ligeann sé le hadhaltranas í, agus duine ar bith a phósann bean a scaoileadh, déanann sé adhaltranas.
“Chuala sibh freisin go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná sáraigh do mhionn; déan do mhionna a chomhlíonadh don Tiarna.’ Ach is é a deirimse libh, gan mionn ar bith a thabhairt: gan a thabhairt dar neamh, óir is é ríchathaoir Dé é; ná dar an talamh, óir is é stól a chos é; ná dar Iarúsailéim, óir is í cathair an Rí mhóir í; ná mionnaigh dar do cheann ach chomh beag, mar ní féidir duit aon ribe amháin de a dhéanamh geal ná dubh. Is é amháin is ráite daoibh: ‘Is ea, is ea.’ ‘Ní hea, ní hea.’ Focal thar an méid sin, is ón Olc é!
_____________________________
Soiscéal gearr Matha 5:20-22, 27-28, 33-34, 37
Sin mar a dúradh leis na sinsir; ach is é seo a deirimse libh.
San am sin dúirt Íosa lena dheisceabail “Ná bígí ag ceapadh gur chun an dlí agus na fáithe a chur ar ceal a tháinig mé. Ní á gcur ar ceal a tháinig mé ach á gcur i gcrích.
“Chuala sibh go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná déan marú; agus má dhéanann duine marú beidh air freagairt ann don bhreithiúnas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhíonn i bhfeirg lena bhráthair, beidh air freagairt ann don bhreithiúnas, agus má deir aon duine lena bhráthair ‘Ceann baoth’, beidh air freagairt ann don tsainidrín; agus má deir sé ‘Amadán’ leis, beidh air freagairt ann i dtine ifrinn. Dá réir sin, má bhíonn tú ag tabhairt d’ofrála chun na haltóra agus go gcuimhneoidh tú ansin go bhfuil cúis ghearáin éigin ag do bhráthair ort, fág d’ofráil ansiúd os comhair na haltóra, imigh leat ar dtús agus déan síocháin le do bhráthair, agus tar ansin ag déanamh na hofrála. An duine a chúisíonn thú, tar chun réitigh leis gan mhoill agus tú ag gabháil na slí leis, le heagla go dtabharfadh fear do chúisithe suas don bhreitheamh thú, agus an breitheamh don phóilín, agus go gcuirfí i bpriosún thú. Deirim leat go fírinneach, ní thiocfaidh tú amach as sin go mbeidh an cianóigín deireanach díolta agat.
“Chuala sibh go ndúradh: ‘Ná déan adhaltranas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhreathnaíonn ar bhean le dúil inti, tá adhaltranas déanta aige léi cheana féin ina chroí. Más siocair pheaca duit do shúil dheas, srac amach í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná do chorp ar fad a chaitheamh isteach in ifreann. Agus más siocair pheaca duit do lámh dheas, gearr anuas í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná go rachadh do chorp ar fad isteach in ifreann.
“Dúradh fós: ‘Má scaoileann duine a bhean uaidh tugadh sé litir idirscartha di.’ Ach is é a deirimse libh, gach aon duine a scaoileann uaidh a bhean, taobh amuigh de chás an striapachais, ligeann sé le hadhaltranas í, agus duine ar bith a phósann bean a scaoileadh, déanann sé adhaltranas.
“Chuala sibh freisin go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná sáraigh do mhionn; déan do mhionna a chomhlíonadh don Tiarna.’ Ach is é a deirimse libh, gan mionn ar bith a thabhairt: gan a thabhairt dar neamh, óir is é ríchathaoir Dé é; ná dar an talamh, óir is é stól a chos é; ná dar Iarúsailéim, óir is í cathair an Rí mhóir í; ná mionnaigh dar do cheann ach chomh beag, mar ní féidir duit aon ribe amháin de a dhéanamh geal ná dubh. Is é amháin is ráite daoibh: ‘Is ea, is ea.’ ‘Ní hea, ní hea.’ Focal thar an méid sin, is ón Olc é!
Machnamh ar léachtaí -12ú Feabhra 2023
Léachtaí an Domhnaigh mar Threoir don Bheatha Chríostaí
An Bíobla in Agallamh le Ceisteanna an Lae: An féidir foirfeacht an tSoiscéil a mhaireachtáil?
A. Léachtaí an Domhnaigh mar Threoir don Bheatha Chríostaí
Céad Léacht (Sirach 15:15-20). Níor ordaigh sé d’aon duine riamh bheith aindiaga. Tá an sliocht 15:11-20 ag cur síos ar shaorthoil an duine agus ar an bhfreagracht i leith an pheaca. Sa tráth in ar scríobhadh an leabhar seo (thart ar 180 roimh Chríost) bhí plé in Iosrael faoi cad ba chúis leis an peaca a bheith ann. Teoric amháin a bhí ann ná gurb iad na haingil a pheacaigh in éadan Dé agus le daoine daonna a thug isteach é. Fórsa ann féin a bheadh sa pheaca. Teoric eile ná go raibh dhá fhórsa ag feidhmiú sa duine daonna, fórsa chun na maithe agus fórsa chun an oilc. Tugann Síorach freagra soiléir, ag teacht le teagasc leabhar Genesis agus an tSeantionma. Chruthaigh Dia an duine le saorthoil, agus tá sé freagrach as a dhéanann sé. Ní sclábhaí do aon fhorsa ceilte é. Sna véarsaí díreach roimh an sliocht seo deir an t-údar: “Ná habair: ‘Sé an Tiarna faoi dear mé a dhul ar seachrán’, mar ní dhéanann sé an ní is fuath leis. … Eisean a chruthaigh an duine i dtosach báire, agus d’fhág sé é faoi stiúir a chomhairle féin”, is é sin le rá le saorthoil. As sin tosaíonn léacht an lae inniu: “Más toil leat is féidir leat na haitheanta a choimeád agus toil an Tiarna a dhéanamh le barr dílseachta”,
Salm le Freagra iSalm 118[119]). Is aoibhinn dóibh siúd a chomhlíonann dlí an Tiarna.
Dara Léacht (1 Coirintigh 2:6-10). Cheap Dia an eagna roimh thús aimsire chun glóir a thabhairt dúinn. Sa léacht seo leanann Pól ar aghaidh ag cur an eagna Chríostaí i gcomparáid le eagna dhaonna nár thuig plean slánaithe Dé in Íosa Críost. Deir sé go labhraíonn, go múineann, sé, agus múinteoirí eile Críostaí, eagna “dóibh sin atá tagtha in inmhe”, do Chríostaíthe a bhfuil tuiscint thar na bunphrionsabail acu. Eagna faoi leith í seo a thagann ó shuáilce an chreidimh, eagna nach raibh ag “lucht ceannais an tsaoil seo”, is é sin le rá is dócha fórsaí osnádúrtha an oilc agus cumhachtaí daonna a ghéill dóibh agus a sheas in éadan Chríost agus an tSoiscéil. Is í an eagna rúnda i gceist ná rúndiamhair shlánaithe Dé a bhí folaithe go dtí gur foilsíodh í trí Chríost, ina bheatha, ina bhás ar an gCrois agus ina aiséirí, agus san eaglais. Trí bhrontannas an chreidimh tá an eagna sin ag lucht leanúna Chríost, bíodh nach ghlacann an “saol”, gan an eagna sin, leo.
An Soiscéal (Matha 5:17-37). Sin mar a dúradh leis na sinsir: ach is é seo a deirimse libh. Sa léacht seo tá Íosa ag cur a theagasc féin agus an bheatha a leanann as i gcomórtas le teagasc agus saol phobal Iosrael (“an sinsear”) roimhe sin. Ionann i slí “an dli agus na fáithe” agus an teagasc agus an saol sin. Níor tháinig Íosa chun “an dlí agus na fáithe” sin a chur ar ceal, ach lena gcur i gcrích. Ionann “cur i gcrích” anseo agus iad a thabhairt chun foirfeachta, agus mar sin gach a sheasann an sean-ord, dlí agus fáithe, a chomlíonadh. Bhí éagsúlacht áirithe san óg-eaglais faoi sheasamh dhlí Mhaois i measc na bhfíréan. Sa mhéid gur cleachtadh maidir le feiniúlacht chine, ní raibh áit ann ag Pól san eaglais taobh amuigh de Ghíudaigh. Lean Críostaíthe Giúdacha á chleachtadh. Is cuma i slí faoi sheasamh Íosa faoin gceist seo; sa léacht seo tugann sé iomlánú nua ar aitheanta Dé a tugadh i Sinai trí Mhaois, agus déanann sé sin go húdarásach. Maidir leis an aithne “Ná déan marú”, diamhasla ab ea an marú, a scrios íomhá Dé sa duine. Téann Íosa thar sin. Ní diúltach (“Ná déan”) amháin an aithne, ach dearfach chomh maith: omós a thabhairt do íomhá Dé seachas masla; maithiúnas agus athmhuintearas; cosc ar fhearg agus leasainmneacha mar “ceann baoth”, “amadán”. (Ní foláir ná go raibh an Airimis taobh thiar díobh sin thar a bheith maslach, mar tá pionós trom ag gabháil leo.) Téann sé thar adhaltranas go hainmhianta na colla agus drúis; thar cead do colscaradh go cosc ar cholscaradh; thar gan mionn a shárú go comhairle gan mionn a dhéanamh in aon chor, ach a bheith simplí agus gur leor focal gan aon mhionn. An bhrí atá leis sin ná aidhm Íosa dá lucht leanúna: Bheith foirfe faoi mar atá an tAthair ar neamh foirfe, mar a deir sé ag deireadh an aithisc, a léafar an Domhnach seo chugainn.
B. An Bíobla in Agallamh le Ceisteanna an Lae: An féidir foirfeacht an tSoiscéil a mhaireachtáil?
In aimsir Shíorach cuireadh an cheist: An féidir na haitheata a choimeád? Ardaíodh ceist dá leithéid faoi chuid de shoiscéal an lae inniu, go háirirthe faoin sliocht “Ná déan marú” agus a leanann as go dtí: ”Ná déan adhaltranas. Duine ar bith a bhreathnaíonn ar bhean le dúil inti, tá adhaltranas déanta aige cheana féin lei ina chroí”. Mar a deir Ard-Cúistiúnaí Dostoevsky: “Bhí meas ró-ard ag Íosa ar an chine daonna, mar rugadh é i bhfad níos laige agus níos isle ná mar a mheas Críost”. Faoi seo is féidir linn a rá nach cód dlí, taobh amuigh den cosc ar cholscaradh, a bhfuil i léacht an lae inniu, ach léiriú ar nádúr ríocht Dé, ríocht Íosa, agus an fhoirfeacht is dual di. Léiríonn briathra seo Íosa go bhfuil ré úr tagaithe leis féin, agus gairm faighte ag a lucht leanúna bheith mar thoscairí dó sin ina mbeatha.
Téann seo le teachtaireacht an dara léachta: Tugann suáilce an chreidimh eagna nua don chreidmheach, nach eagna shaolta í. Ar ndoigh ní ionann sin agus a rá nach raibh meas ag Pól, nó nach bhfuil meas ag an eaglais, ar an eagna dhaonna mar stiúir i gcúrsai an tsaoil seo. Mar a scríobh Pól chuig na Filipigh (4:8): “Bíodh bhur n-aire ar an rud is fíor, ar an rud uasal, ar an rud cóir, ar an rud naofa, ar an rud measúil, ar an rud creidiúnach, ar an rud atá suáileach inmholta”. An teachtaireacht atá ag Pól sa dara léacht ná nach féidir linn dearmad a dhéanamh de gur rúndiamhair shlánaithe Dé atá san eaglais. Agus sinn in agallamh le saol ár linne ní dochar machnamh a dhéanamh ar sin go léir.
Ceist eile a phléitear inniu ná an féidir maireachtáil de réir adeir an soiscéal. Cuireadh ceist dá leithéid ar Íosa, a thug mar fhreagra: “Tá an uile ní sodhéanta ag Dia” (Matha 19:26). Ní freagra na ceiste é seo, ach ábhar machnaimh in aon phlé faoin gceist. Nuair atá rúndiamhair an tsoiscéil agus na heaglaise i gceist, in aon phlé ní féidir grásta Dé a fhágaint as an áireamh.
12. An Séú Domhnach den Bhliain 2023
Léachtaí an Aifrinn - 12ú Feabhra 2023
An Chéad Léacht Íseáia 58:7-10
Ansin scallfaidh do sholas amach mar an maidneachan
Seo mar a deir an Tiarna:
Do chuid aráin a roinnt le lucht ocrais,dídean a thabhairt do bhochtáin gan teach gan treabh, éadach a chur ar an té a fheiceann tú nocht agus gan faillí a dhéanamh i do dhualgas i leith do mhuintire.Ansin scallfaidh do sholas amach mar an maidneachanagus is gearr go dtaga cneasú ar do chréachtaí.
Rachaidh d’fhíréantacht romhat amachagus glóir an Tiarna i do dhiaidh.Ansin, má ghlaonn tú, tabharfaidh an Tiarna freagra ort;nuair a scairtfidh tú, déarfaidh sé: “Seo anseo mé.”
Má dhíbríonn tú an leatrom as do chúrsaí,
bagairt na méire agus an chaint urchóideach,
má thugann tú do chuid aráin don ocrach
agus a sháith don duine dearóil,
éireoidh do sholas sa dorchadas
agus beidh do ghruaim ina loinnir mheán lae.
Salm le Freagra Sm 111
Freagra : Lonraíonn an dea-dhuine sa dorchacht do dhaoine cneasta.
1. Lonraíonn sé sa dorchacht do dhaoine cneasta:
is trócaireach é, is fial, is ionraic.
Bíonn an dea-dhuine carthanach airleacthach,
riarann sé a ghnó go ceart onórach. Freagra
2. Ní chorrófar an fíréan choíche:
mairfidh a chuimhne go brách na breithe.
Ní chuirfidh drochscéal eagla air;
is daingean a chroí, is e an Tiarna a dhóchas. Freagra
3. Is dílis daingean a chroí gan eagla;
feicfidh sé a naimhde agus iad á dtreascairt.
Dáileann sé a chuid go fial ar lueht an ghátair.
Maireann a fhéile go brách agus choíche. Freagra
An Dara Léacht 1 Coirintigh 15: 3-8. 11
Fad a bheinn in bhur measc gan aon ní eile a aithint ach Íosa Críost agus eisean arna chéasadh.
I dtaca liomsa, a bhráithre, nuair a tháinig mé chugaibh, níor tháinig mé ag fógairt [rúndiamhair] Dé le hardnós cainte ná eagna. Shocraigh mé i m’aigne fad a bheinn in bhur measc gan aon ní eile a aithint ach Íosa Críost agus eisean arna chéasadh. Is mé a bhí go lagbhríoch in bhur measc agus mé lán d’uamhan agus d’eagla. Agus ní ar bhriathra mealltacha na heagna daonna a bhí mo scéal agus m’fhógra ag brath ach ar fhoilsiú an Spioraid agus na cumhachta, i dtreo nach ar eagna dhaonna a bheadh bhur gcreideamhsa bunaithe ach ar chumhacht Dé.
Alleluia Véarsa Eo 10: 27
Alleluia, alleluia! Éisteann mo chaoirigh le mo ghlór, agus aithním iad, agus leanann siad mé. Alleluia!
An Soiscéal Matha 5: 13-16
Is sibhse solas an domhain
San am sin dúirt Íosa lena dheisceabail: “Is sibhse salann na talún. Ach má éiríonn an salann leamh, cad a dhéanfaidh goirt arís é? Níl tairbhe ann feasta chun rud ar bith, ach é a chaitheamh amach mar a ngabhfar de chosa ann.
Is sibhse solas an domhain. Cathair ar mhullach cnoic ní féidir í a cheilt. Ná ní lastar lampa chun é a chur faoi bhéal na peice, ach in airde ar an gcrann solais mar a dtugann sé solas dá mbíonn sa teach. Sibhse mar an gcéanna, bíodh bhur solas ag taitneamh os comhair daoine chun go bhfeicfidís bhur ndeaghníomhartha agus go nglóireoidís bhur nAthair atá ar neamh.
An Chéad Léacht Shíorach 15:15-20
Níor ordaigh sé d’aon duine ríamh bheith aindiaga.
Más áil leat é, is féidir duit na haitheanta a choimeád,
agus ort féin atá sé ag brath a bheith dílis.
Tá tine agus uisce curtha aige os do chomhair;
sín amach do lámh chuig cibé acu is rogha leat.
Tá an bás agus an bheatha os comhair an duine,
agus tabharfar dó cibé acu is mian leis.
Óir is fairsing í eagna an Tiarna;
Is mór í a chumhacht agus feiceann sé an uile ní.
Bíonn a shúile ar na daoine a bhfuil eagla orthu roimhe,
agus is eol dó gach beart dá ndéanann an duine.
Níor ordaigh sé d’aon duine riamh a bheith aindiaga,
ná níor thug sé cead d’aon duine riamh peaca a dhéanamh.
Salm le Freagra Sm 118
Freagra : Is aoibhinn dóibh siúd a chomhlíonann dlí an Tiarna.
I. Is aoibhinn dóibh siúd a bhfuil a slí gan locht,
a chomhlíonann dlí an Tiarna.
Is aoibhinn dóibh siúd a dhéanann de réir a thola,
a iarrann é óna gcroí go hiomlán. Freagra
2. Thug tú do phroiceapta
chun go gcomhlíonfaí iad go beacht.
Á, dá mbeadh mo slite socraithe go daingean
chun do reachtanna uile a choimeád. Freagra
3. Bí go maith le do ghiolla, go maire mé,
agus go gcoimeáda me do bhriathra.
Oscail mo shúile chun go bhfeice mé
íontais do dhlí. Freagra
4. Múin dom, a Thiarna, slí do reachtanna,
agus coimeádfaidh mé go beacht iad.
Déan mo theagasc chun do dhlí a chomhlíonadh
ionas go gcoimeádainn ó chroí é. Freagra
An Dara Léacht 1 Coirintigh 2:6-10
Cheap Dia an eagna roimh thús aimsire chun glóir a thabhairt dúinn.
A bhráithre, labhraimidne eagna i measc na muintire atá tagtha in inmhe, ach ní hí eagna an tsaoil seo í ná eagna lucht ceannais an tsaoil seo, dream atá ag imeacht as. Is í eagna rúnda Dé atá i gceist againne, an eagna a bhí folaithe ó dhaoine ach a bhí ceaptha ag Dia roimh thús aimsire chun glóir a thabhairt dúinne. Ní raibh fios na heagna seo ag duine ar bith de cheannairí an tsaoil seo mar dá mbeadh a fhios acu í ní chéasfaidís Tiarna na glóire ar an gcrois. Mar atá scríofa:
“Nithe nach bhfaca súil iad agus nár chuala cluas iad,
nithe nár smaoinigh an duine orthu ina aigne,
is iad atá ullamh ag Dia dóibh siúd a bheir grá dó.”
Is dúinne a nocht Dia [na nithe seo] le cabhair an Spioraid.
Scrúdaíonn an Spiorad gach uile ní, fiú duibheagáin Dé féin.
Alleluia Véarsa Eo 6: 63, 68
Alleluia, alleluia!agus chónaigh sé inár measc,an uile dhuine a ghlac é,go ndéanfaí clann Dé díobh
An Soiscéal Matha 5:17-37
Sin mar a dúradh leis na sinsir; ach is é seo a deirimse libh.
San am sin dúirt Íosa lena dheisceabail “Ná bígí ag ceapadh gur chun an dlí agus na fáithe a chur ar ceal a tháinig mé. Ní á gcur ar ceal a tháinig mé ach á gcur i gcrích.
“Chuala sibh go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná déan marú; agus má dhéanann duine marú beidh air freagairt ann don bhreithiúnas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhíonn i bhfeirg lena bhráthair, beidh air freagairt ann don bhreithiúnas, agus má deir aon duine lena bhráthair ‘Ceann baoth’, beidh air freagairt ann don tsainidrín; agus má deir sé ‘Amadán’ leis, beidh air freagairt ann i dtine ifrinn. Dá réir sin, má bhíonn tú ag tabhairt d’ofrála chun na haltóra agus go gcuimhneoidh tú ansin go bhfuil cúis ghearáin éigin ag do bhráthair ort, fág d’ofráil ansiúd os comhair na haltóra, imigh leat ar dtús agus déan síocháin le do bhráthair, agus tar ansin ag déanamh na hofrála. An duine a chúisíonn thú, tar chun réitigh leis gan mhoill agus tú ag gabháil na slí leis, le heagla go dtabharfadh fear do chúisithe suas don bhreitheamh thú, agus an breitheamh don phóilín, agus go gcuirfí i bpriosún thú. Deirim leat go fírinneach, ní thiocfaidh tú amach as sin go mbeidh an cianóigín deireanach díolta agat.
“Chuala sibh go ndúradh: ‘Ná déan adhaltranas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhreathnaíonn ar bhean le dúil inti, tá adhaltranas déanta aige léi cheana féin ina chroí. Más siocair pheaca duit do shúil dheas, srac amach í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná do chorp ar fad a chaitheamh isteach in ifreann. Agus más siocair pheaca duit do lámh dheas, gearr anuas í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná go rachadh do chorp ar fad isteach in ifreann.
“Dúradh fós: ‘Má scaoileann duine a bhean uaidh tugadh sé litir idirscartha di.’ Ach is é a deirimse libh, gach aon duine a scaoileann uaidh a bhean, taobh amuigh de chás an striapachais, ligeann sé le hadhaltranas í, agus duine ar bith a phósann bean a scaoileadh, déanann sé adhaltranas.
“Chuala sibh freisin go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná sáraigh do mhionn; déan do mhionna a chomhlíonadh don Tiarna.’ Ach is é a deirimse libh, gan mionn ar bith a thabhairt: gan a thabhairt dar neamh, óir is é ríchathaoir Dé é; ná dar an talamh, óir is é stól a chos é; ná dar Iarúsailéim, óir is í cathair an Rí mhóir í; ná mionnaigh dar do cheann ach chomh beag, mar ní féidir duit aon ribe amháin de a dhéanamh geal ná dubh. Is é amháin is ráite daoibh: ‘Is ea, is ea.’ ‘Ní hea, ní hea.’ Focal thar an méid sin, is ón Olc é!
_____________________________
Soiscéal gearr Matha 5:20-22, 27-28, 33-34, 37
Sin mar a dúradh leis na sinsir; ach is é seo a deirimse libh.
San am sin dúirt Íosa lena dheisceabail “Ná bígí ag ceapadh gur chun an dlí agus na fáithe a chur ar ceal a tháinig mé. Ní á gcur ar ceal a tháinig mé ach á gcur i gcrích.
“Chuala sibh go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná déan marú; agus má dhéanann duine marú beidh air freagairt ann don bhreithiúnas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhíonn i bhfeirg lena bhráthair, beidh air freagairt ann don bhreithiúnas, agus má deir aon duine lena bhráthair ‘Ceann baoth’, beidh air freagairt ann don tsainidrín; agus má deir sé ‘Amadán’ leis, beidh air freagairt ann i dtine ifrinn. Dá réir sin, má bhíonn tú ag tabhairt d’ofrála chun na haltóra agus go gcuimhneoidh tú ansin go bhfuil cúis ghearáin éigin ag do bhráthair ort, fág d’ofráil ansiúd os comhair na haltóra, imigh leat ar dtús agus déan síocháin le do bhráthair, agus tar ansin ag déanamh na hofrála. An duine a chúisíonn thú, tar chun réitigh leis gan mhoill agus tú ag gabháil na slí leis, le heagla go dtabharfadh fear do chúisithe suas don bhreitheamh thú, agus an breitheamh don phóilín, agus go gcuirfí i bpriosún thú. Deirim leat go fírinneach, ní thiocfaidh tú amach as sin go mbeidh an cianóigín deireanach díolta agat.
“Chuala sibh go ndúradh: ‘Ná déan adhaltranas.’ Ach is é a deirimse libh, duine ar bith a bhreathnaíonn ar bhean le dúil inti, tá adhaltranas déanta aige léi cheana féin ina chroí. Más siocair pheaca duit do shúil dheas, srac amach í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná do chorp ar fad a chaitheamh isteach in ifreann. Agus más siocair pheaca duit do lámh dheas, gearr anuas í agus caith uait í, óir is fearr duit ball de do chorp a chailleadh ná go rachadh do chorp ar fad isteach in ifreann.
“Dúradh fós: ‘Má scaoileann duine a bhean uaidh tugadh sé litir idirscartha di.’ Ach is é a deirimse libh, gach aon duine a scaoileann uaidh a bhean, taobh amuigh de chás an striapachais, ligeann sé le hadhaltranas í, agus duine ar bith a phósann bean a scaoileadh, déanann sé adhaltranas.
“Chuala sibh freisin go ndúradh leis na sinsir: ‘Ná sáraigh do mhionn; déan do mhionna a chomhlíonadh don Tiarna.’ Ach is é a deirimse libh, gan mionn ar bith a thabhairt: gan a thabhairt dar neamh, óir is é ríchathaoir Dé é; ná dar an talamh, óir is é stól a chos é; ná dar Iarúsailéim, óir is í cathair an Rí mhóir í; ná mionnaigh dar do cheann ach chomh beag, mar ní féidir duit aon ribe amháin de a dhéanamh geal ná dubh. Is é amháin is ráite daoibh: ‘Is ea, is ea.’ ‘Ní hea, ní hea.’ Focal thar an méid sin, is ón Olc é!
Machnamh ar léachtaí -12ú Feabhra 2023
A. Léachtaí an Domhnaigh mar Threoir don Bheatha Chríostaí
Céad Léacht (Sirach 15:15-20). Níor ordaigh sé d’aon duine riamh bheith aindiaga. Tá an sliocht 15:11-20 ag cur síos ar shaorthoil an duine agus ar an bhfreagracht i leith an pheaca. Sa tráth in ar scríobhadh an leabhar seo (thart ar 180 roimh Chríost) bhí plé in Iosrael faoi cad ba chúis leis an peaca a bheith ann. Teoric amháin a bhí ann ná gurb iad na haingil a pheacaigh in éadan Dé agus le daoine daonna a thug isteach é. Fórsa ann féin a bheadh sa pheaca. Teoric eile ná go raibh dhá fhórsa ag feidhmiú sa duine daonna, fórsa chun na maithe agus fórsa chun an oilc. Tugann Síorach freagra soiléir, ag teacht le teagasc leabhar Genesis agus an tSeantionma. Chruthaigh Dia an duine le saorthoil, agus tá sé freagrach as a dhéanann sé. Ní sclábhaí do aon fhorsa ceilte é. Sna véarsaí díreach roimh an sliocht seo deir an t-údar: “Ná habair: ‘Sé an Tiarna faoi dear mé a dhul ar seachrán’, mar ní dhéanann sé an ní is fuath leis. … Eisean a chruthaigh an duine i dtosach báire, agus d’fhág sé é faoi stiúir a chomhairle féin”, is é sin le rá le saorthoil. As sin tosaíonn léacht an lae inniu: “Más toil leat is féidir leat na haitheanta a choimeád agus toil an Tiarna a dhéanamh le barr dílseachta”,
Salm le Freagra iSalm 118[119]). Is aoibhinn dóibh siúd a chomhlíonann dlí an Tiarna.
Dara Léacht (1 Coirintigh 2:6-10). Cheap Dia an eagna roimh thús aimsire chun glóir a thabhairt dúinn. Sa léacht seo leanann Pól ar aghaidh ag cur an eagna Chríostaí i gcomparáid le eagna dhaonna nár thuig plean slánaithe Dé in Íosa Críost. Deir sé go labhraíonn, go múineann, sé, agus múinteoirí eile Críostaí, eagna “dóibh sin atá tagtha in inmhe”, do Chríostaíthe a bhfuil tuiscint thar na bunphrionsabail acu. Eagna faoi leith í seo a thagann ó shuáilce an chreidimh, eagna nach raibh ag “lucht ceannais an tsaoil seo”, is é sin le rá is dócha fórsaí osnádúrtha an oilc agus cumhachtaí daonna a ghéill dóibh agus a sheas in éadan Chríost agus an tSoiscéil. Is í an eagna rúnda i gceist ná rúndiamhair shlánaithe Dé a bhí folaithe go dtí gur foilsíodh í trí Chríost, ina bheatha, ina bhás ar an gCrois agus ina aiséirí, agus san eaglais. Trí bhrontannas an chreidimh tá an eagna sin ag lucht leanúna Chríost, bíodh nach ghlacann an “saol”, gan an eagna sin, leo.
An Soiscéal (Matha 5:17-37). Sin mar a dúradh leis na sinsir: ach is é seo a deirimse libh. Sa léacht seo tá Íosa ag cur a theagasc féin agus an bheatha a leanann as i gcomórtas le teagasc agus saol phobal Iosrael (“an sinsear”) roimhe sin. Ionann i slí “an dli agus na fáithe” agus an teagasc agus an saol sin. Níor tháinig Íosa chun “an dlí agus na fáithe” sin a chur ar ceal, ach lena gcur i gcrích. Ionann “cur i gcrích” anseo agus iad a thabhairt chun foirfeachta, agus mar sin gach a sheasann an sean-ord, dlí agus fáithe, a chomlíonadh. Bhí éagsúlacht áirithe san óg-eaglais faoi sheasamh dhlí Mhaois i measc na bhfíréan. Sa mhéid gur cleachtadh maidir le feiniúlacht chine, ní raibh áit ann ag Pól san eaglais taobh amuigh de Ghíudaigh. Lean Críostaíthe Giúdacha á chleachtadh. Is cuma i slí faoi sheasamh Íosa faoin gceist seo; sa léacht seo tugann sé iomlánú nua ar aitheanta Dé a tugadh i Sinai trí Mhaois, agus déanann sé sin go húdarásach. Maidir leis an aithne “Ná déan marú”, diamhasla ab ea an marú, a scrios íomhá Dé sa duine. Téann Íosa thar sin. Ní diúltach (“Ná déan”) amháin an aithne, ach dearfach chomh maith: omós a thabhairt do íomhá Dé seachas masla; maithiúnas agus athmhuintearas; cosc ar fhearg agus leasainmneacha mar “ceann baoth”, “amadán”. (Ní foláir ná go raibh an Airimis taobh thiar díobh sin thar a bheith maslach, mar tá pionós trom ag gabháil leo.) Téann sé thar adhaltranas go hainmhianta na colla agus drúis; thar cead do colscaradh go cosc ar cholscaradh; thar gan mionn a shárú go comhairle gan mionn a dhéanamh in aon chor, ach a bheith simplí agus gur leor focal gan aon mhionn. An bhrí atá leis sin ná aidhm Íosa dá lucht leanúna: Bheith foirfe faoi mar atá an tAthair ar neamh foirfe, mar a deir sé ag deireadh an aithisc, a léafar an Domhnach seo chugainn.
B. An Bíobla in Agallamh le Ceisteanna an Lae: An féidir foirfeacht an tSoiscéil a mhaireachtáil?
In aimsir Shíorach cuireadh an cheist: An féidir na haitheata a choimeád? Ardaíodh ceist dá leithéid faoi chuid de shoiscéal an lae inniu, go háirirthe faoin sliocht “Ná déan marú” agus a leanann as go dtí: ”Ná déan adhaltranas. Duine ar bith a bhreathnaíonn ar bhean le dúil inti, tá adhaltranas déanta aige cheana féin lei ina chroí”. Mar a deir Ard-Cúistiúnaí Dostoevsky: “Bhí meas ró-ard ag Íosa ar an chine daonna, mar rugadh é i bhfad níos laige agus níos isle ná mar a mheas Críost”. Faoi seo is féidir linn a rá nach cód dlí, taobh amuigh den cosc ar cholscaradh, a bhfuil i léacht an lae inniu, ach léiriú ar nádúr ríocht Dé, ríocht Íosa, agus an fhoirfeacht is dual di. Léiríonn briathra seo Íosa go bhfuil ré úr tagaithe leis féin, agus gairm faighte ag a lucht leanúna bheith mar thoscairí dó sin ina mbeatha.
Téann seo le teachtaireacht an dara léachta: Tugann suáilce an chreidimh eagna nua don chreidmheach, nach eagna shaolta í. Ar ndoigh ní ionann sin agus a rá nach raibh meas ag Pól, nó nach bhfuil meas ag an eaglais, ar an eagna dhaonna mar stiúir i gcúrsai an tsaoil seo. Mar a scríobh Pól chuig na Filipigh (4:8): “Bíodh bhur n-aire ar an rud is fíor, ar an rud uasal, ar an rud cóir, ar an rud naofa, ar an rud measúil, ar an rud creidiúnach, ar an rud atá suáileach inmholta”. An teachtaireacht atá ag Pól sa dara léacht ná nach féidir linn dearmad a dhéanamh de gur rúndiamhair shlánaithe Dé atá san eaglais. Agus sinn in agallamh le saol ár linne ní dochar machnamh a dhéanamh ar sin go léir.
Ceist eile a phléitear inniu ná an féidir maireachtáil de réir adeir an soiscéal. Cuireadh ceist dá leithéid ar Íosa, a thug mar fhreagra: “Tá an uile ní sodhéanta ag Dia” (Matha 19:26). Ní freagra na ceiste é seo, ach ábhar machnaimh in aon phlé faoin gceist. Nuair atá rúndiamhair an tsoiscéil agus na heaglaise i gceist, in aon phlé ní féidir grásta Dé a fhágaint as an áireamh.